Od lat obserwowaliśmy rosnące znaczenie zagadnień związanych z ekologią oraz rozwój rozwiązań pozwalających ograniczyć negatywny wpływ człowieka na środowisko. Towarzyszył temu pewien wzrost społecznej świadomości ekologicznej, jednak zachowania proekologiczne wciąż były domeną konsumenckiej niszy. W dużej mierze dlatego, że ekologiczne rozwiązania zazwyczaj kosztują więcej, a w każdym razie tak zwykło się uważać. W wystąpieniu zastanowimy się, czy kryzys wywołany przez pandemię wzmocnił czy osłabił postawy proekologiczne konsumentów oraz oczekiwanie odpowiedzialności społecznej od marek.

Niebo nad nami dawno nie było tak czyste, jak w czasach pandemii. Częściowe zamrożenie gospodarki i redukcja emisji spalin, wymuszone przez zagrożenie wirusem, poprawiły jakość naszego powietrza. Jednocześnie trudno nie zauważyć zalewu plastikowych, jednorazowych rękawiczek, maseczek czy małych opakowań po płynach do dezynfekcji. Pandemia wpłynęła na sytuację ekologiczną planety w różnoraki sposób. A jakie zmiany wywołała u nas – konsumentów?Z jednej strony dostrzegamy, że chwilowe (?) zmniejszenie emisji dwutlenku węgla przez przemysł i transport jest pozytywnym aspektem sytuacji. Możliwe też, że posmakowawszy jednego kryzysu (związanego z pandemią), staniemy się bardziej wrażliwi na zachowania pozwalające uniknąć drugiego (klimatycznego). Z drugiej strony kryzys gospodarczy może wpływać na wybory konsumenckie, na przykład wzmacniając rolę niskiej ceny jako kluczowego czynnika zakupowego. Albo też zaczniemy szukać sposobów na ekologiczne postępowanie inne niż zakup droższych, ekologicznych wersji produktów. Na przykład będziemy bardziej świadomie podchodzić do konsumpcji, zredukujemy liczbę i częstotliwość zakupów lub zaczniemy zwracać większą uwagę na recycling i upcycling.Czy w czasie, gdy boimy się o nasze miejsca pracy, mamy przestrzeń na to, by martwić się także losem planety? Warto zweryfikować, czy rodzące się trendy proekologiczne i silniejsza w ostatnich latach koncentracja części konsumentów na wpływie produkcji, w tym opakowań, na środowisko wyszły z kryzysu wzmocnione czy osłabione. A może w kryzysie działania związane z odpowiedzialnością społeczną biznesu, w tym proekologiczne, mogą służyć nie tylko społeczeństwu i planecie, ale także samym markom? W naszym wystąpieniu spróbujemy odpowiedzieć na te pytania i osadzić je w szerszym kontekście. Kryzys, niezależnie od przyczyn, które go wywołały, może pogłębiać podziały społeczne oraz redefiniować świadomość konsumencką i podejście do konsumpcji oraz kapitalizmu jako takiego. Firmy i marki muszą być gotowe na nowe definicje i jak najszybciej szykować rozwiązania na czasy „nowej normalności”.

Sprawdzimy, jak w przeciągu roku zmieniły się postawy konsumentów wobec ekologii. Porównamy m.in. wyniki badania „Trendy żywieniowe Polaków” (2019) z nowymi, „pokoronawirusowymi” danymi. Odwołamy się do wyników syndykatu „Polski konsument w czasach koronawirusa” oraz badania omnibusowego (2020). Sięgniemy także po międzynarodowe dane grupy Ipsos, a całość wzbogacimy o obserwacje i interpretacje jakościowe oraz o kontekst kulturowo-społeczny.

Odpowiedzialność społeczna to piękna rzecz, ale czy da się ją – zwłaszcza w czasie kryzysu – pogodzić z potrzeba biznesowymi firm i marek? Postaramy się odpowiedzieć na pytania:

• jak godzić te, nie zawsze zbieżne interesy;
• czego naprawdę oczekują konsumenci i jak zmieniają się ich postawy wobec ekologii w kryzysie;
• jak zagrożenia niesione przez kryzys przekuć w szanse – dla marek, konsumentów i społeczeństwa.