Nie żyjemy w świecie seksmisji. Świat kobiet i świat mężczyzn to naczynia połączone, jesteśmy od siebie zależni, czy tego chcemy, czy nie. Mówiąc o sile kobiet musimy mieć na względzie mężczyzn i ich postawy, wartości, modele jakim hołdują i jakimi kierują się w życiu codziennym. Skrypty, jakie kobiety przekazują sobie z pokolenia na pokolenie, poznałyśmy 2 lata temu przy okazji wystąpienia: „Matki, żony i kochanki, wczoraj koleżanki – dosyć mają tej skakanki słów”, teraz przyszedł czas, aby poznać drugą stronę medalu – czyli to, jakie skrypty przekazywane są mężczyznom przez starszych mężczyzn oraz przez ich matki. Chcemy dowiedzieć się jakie są realne szanse na zmianę sytuacji kobiet w Polsce. Co musi się zdarzyć, aby ona miała szansę się zmienić? Wydaje się, że amerykańska feministka Gloria Steinem zna sekretny przepis: „Cieszę się, że zaczynamy wychowywać nasze córki bardziej jak synów, ale to nigdy nie zadziała, jeśli nie będziemy wychowywać synów bardziej jak córki”. W naszym wystąpieniu chcemy pokazać jaki kontekst dla kobiecych działań buduje sposób, w jaki wychowywani są mężczyźni na przestrzeni pokoleń. Chcemy pokazać, w jakim miejscu na drodze do równości płciowej stawia nas ta najbardziej kształtująca postawy jednostka – czyli rodzina. Jak wiele musimy zrobić? Na co położyć nacisk? Aby to zrobić sprawdzimy jakie skrypty (definiowane przez nas jako zestaw wartości/przekonań/zachowań przekazywanych w sposób werbalny i niewerbalny) przekazują sobie mężczyźni przez pokolenia.

W 2019 roku przeprowadziłyśmy badanie z udziałem kobiet, które stanowiło fundament naszego wystąpienia: „Matki, żony i kochanki, wczoraj koleżanki – dosyć mają tej skakanki słów.” Pod lupę wzięłyśmy wówczas 3 pokolenia kobiet, badając skrypty jakie przekazują sobie z pokolenia na pokolenie w obrębie wielu obszarów dotyczących poglądów, życia rodzinnego, zawodowego i roli kobiety. Wyniki badania jasno pokazały, że to kobiety same są strażniczkami patriarchatu, a sposób w jaki wychowują kolejne pokolenia kobiet przyczynia się do utrzymywania nierówności płciowej. Natomiast jest to tylko jedna strona medalu. Indeks równości płciowej (mierzony w 2020 roku) wynosi 55.8 na 100 punktowej skali – co plasuje Polskę na 24 miejscu w Europie. Od 2010 roku Polska spadła o 10 miejsc.* Już kilka chwil po zakończeniu naszego wystąpienia, z sali, pojawiły się pytania o to, jakie skrypty, wzory postaw i zachowań są przekazywane chłopcom i mężczyznom – czego uczą ich poprzednie pokolenia mężczyzn, oraz co ciekawsze – czego uczą i ich kobiety – matki (te pytania oczywiście nurtowały nas same). Nie możemy mówić o sytuacji kobiet bez mówienia o mężczyznach. Żyjemy i kreujemy ten sam świat, tę samą codzienność, tę samą rzeczywistość. Jesteśmy ze sobą połączeni, zależymy od siebie nawzajem. I jeśli kobiety chcą rosnąć w siłę, walczyć o wielkie słowa jak EMPOWERMENT to nie mogą zapomnieć o mężczyznach. Jak mówi Aurelia Blanc w swojej książce „Jak wychować chłopca na feministę”: „Największym problemem rodziców są stereotypy. To one – skrupulatnie przenoszone z pokolenia na pokolenie – przyczyniają się do panoszącego się wciąż seksizmu”. Skrypty, wartości, zasady, modele zachowań, jakie mężczyźni w rodzinie przekazują sobie z pokolenia na pokolenie tworzą właśnie ten kontekst, ten drugi silnik, który również napędza rzeczywistość. Ogrom informacji, jakie docierają do nas, z mniej lub bardziej merytorycznych źródeł, donoszą o zmieniającej się roli mężczyzn, o ich rozwoju w poszczególnych obszarach życia codziennego. Ale czy faktycznie tak jest? Czy nie jest to jedna z wielu baniek informacyjnych? Jakie realne zmiany zaszły w skryptach dotyczących męskości, roli mężczyzny, jego zadań i obowiązków na przestrzeni pokoleń (dziadek -> ojciec -> wnuczek)? Kluczowe będzie dla nas również poznanie perspektywy pierwiastka kobiecego – czyli matki w środkowym pokoleniu – jak ona wpływa na postawy i wartości, jakie pielęgnują się w głowach młodych mężczyzn? Końcowe i kluczowe pytanie, na jakie odpowiemy podczas wystąpienia brzmi: Jak przekazywane w rodzinie skrypty dotyczące męskości wpływają na sytuację kobiet? Jaki grunt dla kobiecej siły, możliwości, sytuacji rodzinnej i zawodowej tworzą? Jak, w tym męskim kontekście, budować siłę kobiet? *European Institute for Gender Equality (EIGE) 2020

Nasza wiedza bazować będzie na badaniu jakościowo-ilościowym. W pierwszej kolejności przeprowadzimy badanie jakościowe, które składać będzie z dwóch etapów:

• Pogłębiony wywiad indywidualny z mężczyznami trzech pokoleń z jednej rodziny – dzisiejszymi dziadkami, synami i wnukami. Rozmowa z każdym z nich bazować będzie na tym samych schemacie i opierać się będzie na analogicznych pytaniach, które będą odkrywały przekazywane z pokolenia na pokolenie skrypty dotyczące roli mężczyzn.
• Dodatkowo w tej samej rodzinie porozmawiamy z kobietami z środkowego pokolenia – czyli mamami, aby sprawdzić siłę ich wpływu na myślenie i postawę najmłodszych mężczyzn i to jakie skrypty przekazują i promują matki.
• Następnym etapem będą rozmowy grupowe (w ramach każdej badanej rodziny) mające na celu zderzenie ich poglądów i spojrzenia na wartości i zasady jakimi kierują się w życiu codziennym. Zrozumienie różnic w sposobie ich patrzenia na to samo zjawisko/ zachowanie. Ta część pozwoli na próbę odpowiedzi na pytania o jakość, charakter i dynamikę relacji w wielopokoleniowej rodzinie.
Drugi krok to walidacja ilościowa. Sprawdzimy czy zebrane dane i hipotezy występują powszechnie wśród polskich mężczyzn, czyli jakie skrypty w ramach postaw i zachowań są dominujące w każdym z 3 pokoleń polskich mężczyzn. Co się zmienia w przekazywanych skryptach i w którym kierunku zmierzają zmiany.

W prezentacji pokażemy obraz wychowania mężczyzn poprzez pokolenia oparty na przekazywanych skryptach (zestawie wartości/przekonań/zachować przekazywanych w sposób werbalny i niewerbalny) który tworzy kontekst dla, na którym wyrasta kobiecy empowerment. Może on stanowić ważny wkład/ fundament do różnego rodzaju narracji (zarówno myśląc o dyskursie – tutaj komunikacja marek, jak również wizualnie – chociażby na plakatach czy opakowaniach).